خصوصیات مربع

 

خصوصیات مربع 

معنا و مفهوم مربع و آشنایی با خصوصیات آن

در علم طراحی وگرافیک قرار گرفتن هر شکل و فرم ،معنای ویژه ای را القا می کند.

آشنا بودن به خواص شکل ها، باعث خواهد شد معنا و مفهومی که طراح از طریق زبان تصویر و هنرهای تجسمی قصد بیان انرا داشته، را بهتر درک نماییم.

مفهوم شکل هندسی مربع در هنر های تجسمیبر طبق یک ضرب المثل چینی، بی نهایت عبارت است از مربعی بدون گوشه.

مربع یکی از اشکال هندسی است که بیش از هر شکل دیگر و به عنوان جهانی ترین صورت در زبان نماد ها بکار گرفته شده است.
بر طبق نظر فیثاغورث مربع نماینده وحدت گونه ها و نشان دهنده برابری یک چیز با خودش به نحوی نامتناهی است و نتیجتا می تواند نمادی از عدالت قانون تلقی شود که همه را به یک چشم می نگرد. از نظر قانون افلاطون مربع نماینده هماهنگی است که عالی ترین فضیلت به شمار می آید; شناختی کامل که شخص می تواند از طریق آن به حقیقت مطلق دست یابد.

مربع شکلی نیست که صرفا در میان نمادها رواج داشته باشد. این شکل پر راز و رمز و ثبات گرا همراه با مستطیل که خود زاییده آن است، معماران و هنرمندان زیادی از سراسر جهان را در طول تاریخ الهام بخشیده و آنان را به ابداع سطوح و ساخت های سه بعدی واداشته است. مربع، همراه با دایره، مثلث متساوی الاضلاع و صلیب (نشآت گرفته از خود مربع) یکی از بنیادی ترین شکل های نمادین به شمار می رود.

مربع نمادی است از زمین در برابر آسمان (دایره) و در سطحی دیگر نمادی است از جهان مخلوق (زمین و آسمان) در برابر خلق ناشده و خالق; به عبارت دیگر آنتی تزی است از عالم متعالی.
مربع شکلی است ایستا و ثبات گرا که اضلاع و زوایای برابرش احساسی از سکون، استحکام، حصار، منزل، کمال و استقرار می باشد. با این همه هنگامی که یکی از اضلاع یا زوایای این شکل خمیدگی پیدا کند به نحوی شگفت انگیز شکلی دیگر حاصل خواهد شد.

مکعب بیش از مربع نمایانگر استحکام، سکون و ثبات حرکت دورانی است، این شکل در واقع فضا را در سه بعد می نایاند. حتی افلاطون، مربع را زیبا به معنای مطلق آن به شمار می آورد.
«همانگونه که ابو یعقوب می گوید چهار یک از کاملترین ارقام است، چهار رقم هوش و تعداد حروف الله است.»
چهار به معنایی رقم کمال الهی و در معنایی وسیعتر رقمی است از تکمیل تجلی (اشاره ای است به دیدار سه تن از شاهان مجوس شرق از حضرت عیسی به هنگام طفولیت Epiphany)  و نمادی است از دنیای مستقر و سازمان یافته.
این حرکت از نقطه ای ساکن آغاز می گردد و با رفتن به چهار سوی اصلی، صلیب را می سازد. وجود صلیب در مربع نمایانگر پویایی رقم چهار است.

صلیب رابطه ای میان دایره، مرکز و مربع برقرار کرد. صلیب از نقطه خط هایش که بر مرکز دایره منطبق شده است به سوی دایره می رود، آن را قطع و به چهار بخش تقسیم می کند.
با متصل ساختن انتهای خطوط صلیب، مربع و مثلث حاصل می شود. صلیب نبز همچون مربع نمایانگر زمین است، اما جنبه هایی را بیان می دارد که حالتی میانی، پویا و ظریف دارند.
نماد شناسی مربع به مبزان زیادی با صلیب رابطه دارد. بخصوص که صلیب رابطه ای ظریف میان عدد چهار با مربع برقرار می کند. صلیب بیش از هر نمادی بیشترین تعداد از اشکال هندسی یعنی نماد ها را در هم ادغام می کند. بال های دو گانه صلیب با تشکیل چهار نقطه در انتهای خود مبنای تمای نماد های «جهت یاب» را تشکیل می دهند که در تمام سطوح زندگی بشر کاربرد دارند و دارای نقشی ترکیب کننده و سنجشی هستند.

صلیب را در طبیعت نیز می توان یافت. انسان با بازوان گشاده اش می تواند این شکل را بسازد و لئونادرو داوینچی و دیگر هنرمندان از این نماد به منظور ارائه تناسبی سود جسته اند. پرندگان در حال پرواز، کشتی های دیرک بر کشیده و مترسک های کشتزاران نمایی از این شکل اند.

تمثال نگاری دنیای مسیحیت از این نماد در بازنمایی قربانی شدن عیسی پسر خدا استفاده می کنند. بر طبق سنت مسیحی مربع به خاطر چهار ضلع مساویش همچون چهار حواری، نمادی است از کل گیتی و چهار زاویه آن بیانگر عناصر اربعه اند.

در دوران اخیر ظهور مجدد صلیب شکسته که قبلا توسط یونانیان کهن به کار میرفت به عنوان نمادی از نیرو و قدرت، میلیون ها انسان را از میان برده است

(منظور قدرت گرفتن و روی کار آمدن هیتلر و اشاره به سوزاندن یهودیان توسط اوست). مربع شکل عمده مربوط  به مکان است، همانگونه که دایره و بخصوص مارپیچ، شکل اصلی مربوط به زمان می باشد. واقیت تنها به کمک مربع قابل بیان است. درتمدن های ثابت و غیر صحرا گرد، مردمان، خانه ها و پرچین های خود را به صورت مربع یا مثلث می ساختند در حالیکه مزارع و چادرهای قبایل چادر نشین و صحرا گرد دایره ای شکل ساخته می شدند. (اشاره ای است به ثبوت مکان و در حرکت بودن زمان که نماد های آن ها به ترتیب مربع و دایره هستند)
پیوستگی میان دایره و مربع بیانگر آسمان و زمین و پیوستگی آن دو است.
مربع که خود نمادی از ایستایی است چنانچه اشکال یا حروف به نحوی خاص در آن جای گیرند حالتی حرکتی به خود می گیرد. مربع جادو در ساده ترین شکل خود به 9  خانه مربعی تقسیم می شوند که ارقام 1 تا 9 در آن نوشته شده است به طوری که مجموع ارقام هر ستون برابر با پانزده می شود.

 

در مربع جادوی دیگری نیز  وجود دارد که از پنج حرف تشکیل می شود این حروف طوری تنظیم می شوند که می توانند از چپ به راست و از راست به چپ و بالا به پایین و پایین به بالا خوانده شود بدون اینکه ترتیب، طبیعت و معنای واژه ها تغییر یابند.
چهار ضلع مساوی مربع می تواند نماد چهار عنصر باد، آب، خاک و آتش یا چهار جهت اصلی شمال، جنوب، شرق و غرب یا چهار فصل یا چهار مرحله زندگی از کودکی تا جوانی و میانسالی و پیری و یا چهار طبع سردی، گرمی، خشکی و رطوبت باشد.
مربع را به رنگ قرمز نسبت می دهند.